Wat is PCOS?

Het Polycysteus Ovarium Syndroom (PCOS) is de meest voorkomende hormonale afwijking bij vrouwen. Bij vrouwen met PCOS groeien er cysten op de eierstokken. Cysten zijn vochtblaasjes die in de eierstok aanwezig zijn.

Bij een normale menstruatie ontwikkelen in de eerste helft van de cyclus een aantal follikels (vochtblaasjes) in de eierstokken. Een van deze blaasjes groeit zover door dat het blaasje knapt, dit noem je de ovulatie of eisprong. Het eitje wat vrijkomt uit het follikel gaat naar de baarmoeder en kan daar bevrucht worden. Bij vrouwen met PCOS worden er meer follikels in de eierstokken ontwikkeld, maar deze blijven vaak klein en klappen niet, waardoor er geen eitje vrijkomt. Dit betekent dus ook dat vrouwen met PCOS vaak minder vruchtbaar zijn.

Veel vrouwen komen er dan ook pas achter dat ze PCOS hebben als ze stoppen met de pil omdat ze zwanger willen worden. De menstruatie komt dan niet regelmatig of blijft zelfs helemaal uit, zonder zwangerschap.

Criteria van PCOS
PCOS wordt tegenwoordig vastgesteld wanneer er sprake is van twee van de drie volgende symptomen:

  • Onregelmatige menstruatie of het uitblijven van de menstruatie.
  • Verhoogd testosteron dat klachten als acne, overbeharing, overgewicht etc. veroorzaakt. Dit moet ook getest worden via de huisarts.
  • Cystes die te zien zijn op een echo in de eierstokken.

Wat is de oorzaak?
Er zijn meerdere oorzaken. De veronderstelde oorzaken van PCOS zijn aanleg en erfelijke factoren, maar de allerbelangrijkste associaties die we zien zijn:

  1. Insulineresistentie
  2. Overgewicht
  3. Teveel stress
  4. Oestrogeendominantie
  5. Hormoonverstorende stoffen

Wat zijn de klachten?
Dit uitblijven van eisprongen (en soms het hoger worden van de mannelijke hormonen) kan een heel scala aan vervelende klachten geven zoals:

  • Problemen met overbeharing bijvoorbeeld in het gezicht of op de armen
  • Acne
  • Uitblijvende menstruaties
  • Overvloedige menstruaties (als een menstruatie komt is deze meestal hevig)
  • Problemen met vruchtbaarheid tot onvruchtbaarheid (omdat er soms, zelden of nooit een spontane eisprong optreedt).

Ook als je geen zwangerschapswens hebt maar wel de verschijnselen van insulineresistentie en PCOS, is het bestrijden ervan met voeding en leefstijl zeer wenselijk.

Vrouwen met PCOS hebben op lange termijn namelijk een hogere kans op:

  • Suikerziekte
  • Zwangerschapssuikerziekte
  • Andere zwangerschapscomplicaties
  • Hoge bloeddruk
  • Hart- en vaatziekten

Wat kun je hieraan doen?*

Leefstijl tips:

  • Daglicht en bioritme: Wanneer je bioritme uit balans is, is de kans op hormonale afwijkingen ook groter. Zorg voor voldoende daglicht, dit draagt bij aan een gezond dag- en nachtritme.
  • Ontspanning: Zorg voor genoeg ontspanning, ook als je geen stress ervaart. Dat jij het niet ervaart, betekent niet dat je lichaam het ook niet ervaart. Een teveel of te weinig aan voeding of beweging kan voor je lichaam stress opleveren. Wees lief voor jezelf en je lichaam en neem dagelijks een momentje voor jezelf!
  • Slaappatroon: Slaap zeker 7-8 uur per nacht voor een gezonde nachtrust.
  • Beweging: Doe regelmatig aan krachttraining. Krachttraining zorgt ervoor dat er meer receptoren voor insuline aangemaakt worden en dit vermindert insulineresistentie.

Voeding tips:

  • Een gezond gewicht: Een gezond gewicht is belangrijk. Als je overgewicht hebt, is het goed voor je om op een gezond gewicht te komen. De voordelen daarvan zijn dat het risico op diabetes afneemt, je menstruatiecyclus weer op gang kan komen en in het geval van een zwangerschap is het veiliger voor jou en je kindje en zorgt het voor minder complicaties. Om een gezond gewicht te bereiken zijn voldoende beweging en een gezond voedingspatroon heel belangrijk. Voor persoonlijk advies van een van onze diëtisten kun je contact opnemen (Klik hier voor onze contactgegevens).
  • Intermittent fasting: Misschien heb je er wel eens van gehoord. Dit is een manier van eten die je kan helpen je insulinegevoeligheid te verbeteren. Het idee van intermittent fasting is dat je 8 uur per dag eet en 16 uur niet. Zo eet je bijvoorbeeld alle drie je maaltijden tussen 12:00 en 20:00. Het verschilt erg per persoon of dit eetpatroon bij je past. Als je veel menstruatieklachten of stemmingswisselingen hebt, dan is het belangrijk om je lichaam de energie te geven die het nodig heeft. In alle gevallen geldt: het is belangrijk om te kijken wat bij jouw lichaam past. Bij ProFitt denken wij graag met jou mee!
  • Producten weglaten uit het voedingspatroon: denk aan bewerkte producten als fastfood, voorverpakt eten etc. Ook producten met veel suiker als snoep, frisdrank, ontbijtgranen en fruitsappen kun je beter mijden. Net als snelle koolhydraten, deze worden snel omgezet in suiker: witte pasta, wit brood, witte rijst, gefrituurde producten.
  • Lijnzaad: in lijnzaad zit een eiwit dat zorgt voor de verhoging van SHBG. Dit is een transporteiwit wat mannelijke hormonen bindt. Op deze manier vermindert het gehalte mannelijk hormoon (testosteron) en kun je minder last krijgen van klachten die daarmee te maken hebben (acne, beharing, kaalheid). Uit onderzoek is een positief effect te zien bij PCOS door dagelijks 2 eetlepels gemalen lijnzaad toe te voegen aan je eetpatroon.
  • Specifieke vezels: De fructo-oligosacchariden beïnvloeden de samenstelling van de darmbacteriën op een positieve manier. Deze vezels vind je vooral in knoflook, ui, asperge, banaan, artisjok en witlof. De makkelijkste manier om deze binnen te krijgen is lekker elke dag een uitje en knoflook door je avondmaaltijd te wokken! Eet ook de andere producten, variatie is always key.
  • Omega 3: Omega 3 kan vrouwen met PCOS verschillende gezondheidsvoordelen geven, zoals afname van hyperinsulinemie, afname van ontstekingen en afname van depressieve gevoelens. Ook zijn omega 3 vetzuren belangrijk bij de vorming van prostaglandines, dit zijn stoffen die nodig zijn voor de productie van hormonen. Het is dus belangrijk om omega 3 voldoende binnen te krijgen. Omega 3 kun je vooral vinden in vette vis zoals zalm, haring of makreel. In plantaardige vorm is omega 3 te vinden in lijnzaad(olie) en walnoten.

*Adviezen van de huisarts zijn altijd leidend.

*Er is geen evidence based onderzoek gedaan naar deze leefstijladviezen. Wel heb ik als hormooncoach al honderden vrouwen met PCOS mogen helpen door middel van het aanpassen van hun leefstijl en voedingspatroon.

Liza van Bussel, mei 2022

 

Bron afbeelding: https://www.flair.nl/health/hormonen-pcos-ongesteld/